Dîroka Edebiyata Kurdî (7 Cild, Bi qutî)

Dîroka Edebiyata Kurdî (7 Cild, Bi qutî)

Cildê I. Ji destpêkê heta sedsala 14.
Cildê II. Sedsalên 14. û 18an
Cildê III. Nîvê Yekem ê Sedsala 19. 1801-1850.
Cildê IV. Nîvê Duduyan ê Sedsala 19an û Destpêka Sedsala 20an (1851-1914)
Cildê V. Di Navbera Herdu Şerên Cîhanê yên Yekem û Duyem yên Sedsala 20an de (1914-1945)
Cildê VI. 1945-1975 (A)
Cİldê VII. 1945-1975 (B)



Heta vê kêliyê, berfirehtirîn xebata akademîk a ku li ser dîroka edebiyata Kurdî hatiye amadekirin berhema Marûf Xeznedar ya bi navê Mêjûy Edebî Kurdî ye. Ev dîroka edebiyatê ya ku encama keda pêncî salî ye (1950-2000), bi qeware û naveroka xwe di heman demê de projeyeke edebî ya serkeftî û ansîklopediyeke edebiyatê ya giranbiha ye jî. Berhem, ne tenê qonax, nûner û bizavên edebiyata Kurdî, di heman demê de zanyariyên bingehîn ên bi coxrafya, dîrok, ziman, dîn, civak, perwerde, destnivîsarî û rojnamevaniya Kurdî re pêwendîdar û seyra dîrokî ya edebiyatên cîhanê jî radixe ber çavan.

Di Mêjûy Edebî Kurdî de diyalektên edebî yên Kurdî, di çarçoveya serdeman de pêkve hatine pêşkêşkirin (qonaxbendiya asoyî) û ji bo her helbestvanekî bi qasî ku bibe namilkeyek cihekî zêde hatiye terxankirin. Di berhemê de, li gor qewareyê, bi rêzê edebiyatên Kurdîya Soranî, Goranî, Kurmancî û Lorî cih digirin. Heçî Kurdîya Zazakî û Kurdîya berî Îslamê ye amaje bi wan nehatiye kirin. Ji aliyê edebiyata Kurmancî ve li ser esasê ekola Rûsyayê kêm helbestvan hatibin dayîn jî, di nav lîteratura Soranî de, berhema ku herî zêde cih daye edebiyata Kurmancî dîsa Mêjûy Edebî Kurdî ye. Ji ber ku di berhemê de edebiyata Soranî bi qonaxên xwe yên klasîk û modern bi awayekî pir berfireh hatiye pêşkêşkirin, rola berhemê ya esasî di qada edebiyata Soranî de ye.

Guman tuneye ku hemû Kurdên ku Kurmanciya latînî bi kar tînin, de ji vê berhema Marûf Xeznedar ya ku bi destê Ziya Avci hatiye Kurmancîzekirin û ji aliyê Weşanxaneya Nûbiharê ve hatiye weşandin mefayeke mezin bi dest bixin.
Abdurrahman Adak

Prof. Dr. Marûf Xeznedar

Marûf Xeznedar, di sala 1930yî de li Hewlêrê ji dayîk bûye. Perwerdeya seretayî û navîn li Hewlêrê û ya amadeyî li Kerkûkê wergirtiye. Di maweya 1952-1957ê de di saziya Perwerdeya wî wextî de mamostatî û birêvebirî kiriye. Di sala 1957ê de Beşa Zimanê Erebî ya Zanîngeha Bexdayê xilas kiriye û bûye mamostayê zimanê Erebî. Di sala 1960î de bi rêya Lijneya Zanistî ya Iraqê çûye Moskowayê û li wê derê neh mehan perwerde dîtiye. Paşê li bajarê Petersbûrgê li Beşa Kurdî ya Ens tîtuya Vekolînên Rojhilatê ya bi ser Akademiya Zanistî ya Rûsyayê ve perwer deya masterê û li Fakulteya Rojhilatê ya Zanîngeha Petersbûrgê jî perwerdeya doktorayê xilas kiriye (1963). Di sala 1968ê de li Beşa Kurdî ya Zanîngeha Bex dayê bûye mamosta û serokbeş û heta ku di sala 1981ê de malnişîn bibe ev kar domandiye. Di esnayê vî karî de kariyera xwe ya akademîk temam kiriye û di sala 1979ê de pîleya profesoriyê wergirtiye. Di sala 1973ê de li Fakulteya Perwer deyê ya Zanîngeha Bexdayê Beşa Kurdî damezirandiye. Di beşên edebiyatê yên Zanîngeha Ennabê li Cezayîrê û Zanîngeha Selaheddînê li Hewlêrê mamostatî kiriye. Çi telîf çi wergêr 32 berhemên wî yên çapkirî hene. Di nav van de ya herî girîng Mêjûy Edebî Kurdî ye ku ji heft bergan pêk hatiye. Di gelek rojnameyan de nivîskarî kiriye. Endamê Sendîkaya Rojnamenûsên Iraqê û endamê Yekîtiya Rojnamenûsên Cîhanê bûye. Herweha endamekî çalak ê Korî Zanyarî Kurdistan bûye. Marûf Xeznedar, di sala 2010ê de li Hewlêrê wefat kiriye.


Navê Kitêbê Dîroka Edebiyata Kurdî (7 Cild, Bi qutî)
Navê Orîjînal -
Nivîskar Prof. Dr. Marûf Xeznedar
Wergêr / Lêkolîner Ziya Avcı
ISBN 978-625-6605-29-9
Cûre Bîyografî
Rûpel 2776
Ebat 16.00 x 23.00 (cm)
Ziman Kurdî
Alfabe Latînî
Sala Weşanê 2024
Çapa Çendan 1
Berg Karton